W poprzednim artykule omówiliśmy, czym jest bariatria: jakie warunki należy spełnić oraz co nas wyklucza z bezpłatnego dostępu do zabiegów? A także jaką dietę zastosować przed operacją bariatryczną. W tej publikacji chciałabym rozszerzyć naszą wiedzę o rodzaje operacji bariatrycznych.
Zacznijmy jednak od zwrócenia uwagi, na problem otyłości, jako problem zdrowotny. Może on znacznie wpływać na długość naszego życia i skracać go o 8-20 lat, w zależności od stopnia nasilenia. Najczęstszymi powikłaniami otyłości są:
Celem lepszego zrozumienia przebiegu i różnic w rodzajach operacji bariatrycznych, należy poznać budowę przewodu pokarmowego. Przewód pokarmowy zaczyna się w jamie ustnej, następnie przechodzi w przełyk, żołądek, jelito cienkie (dwunastnica, czcze i kręte), jelito grube. Pod kątem bariatrii najważniejszy jest żołądek oraz jelito czcze.
Spójrzmy na budowę żołądka. W miejscu przechodzenia przełyku w żołądek pojawia się wpust żołądka. Sąsiaduje z dnem żołądka oraz trzonem (główną częścią). W trzonie żołądka od góry identyfikujemy krzywiznę mniejszą, a od dołu krzywiznę większą. Końcowa część żołądka, łączącą się z dwunastnicą, nazywamy odźwiernikiem. Ten obszar łatwo zaobserwować, ze względu na wyraźne wcięcie kątowe.
Po przygotowaniu pacjenta do operacji, które obejmuje odpowiednią dietę, rezygnację z palenia wyrobów tytoniowych, po odbyciu konsultacji z chirurgiem, psychologiem/psychiatrą, szczepieniu przeciwko WZW B, zapisaniu się do grupy wsparcia oraz wyrażeniu pisemnej zgody na zabieg; w umówionym terminie dochodzi do wykonania zabiegu. To, co jest fantastyczne, to fakt, że możemy wybrać, jaki rodzaj operacji jest dla nas najlepszy.
Pozwól, że pokrótce opiszę dostępne warianty.
Operacja przebiega w znieczuleniu ogólnym, laparoskopowo i trwa ~90 minut. Usunięte zostaje ~4/5 żołądka, a z worka, jakim się staje, tworzony jest rękaw o pojemności 100-150 ml. W efekcie pojemność żołądka zmniejsza się o ~90%. Zwiększa się tempo przechodzenia treści pokarmowej przez żołądek, bez utraty potencjału wchłaniania składników odżywczych. W wyniku resekcji usuwane jest dno żołądka, a zatem miejsce wydzielania greliny. W rezultacie zmniejsza się łaknienie, poprzez obniżenie poziomu greliny. Po zabiegu należy pozostać w szpitalu przez kilka dni, a powrót do pełnej aktywności trwa kilka tygodni.
Operacja polega przecięciu żołądka i podzielenie go na dwie odrębne części (małego zbiornika żołądkowego i części wyłączonej z pasażu). Do części mniejszej (15-20 ml) przyłącza się jelito cienkie, gdzie powstaje pętla pokarmowa. Drugą część żołądka z dwunastnicą i fragmentem jelita czczego łączy się z dalszą częścią jelita cienkiego.
W efekcie wytwarzana jest specjalna pętla, do której spływają sok żołądkowy, żółć i sok trzustkowy. Żołądek zostaje zmniejszony, a pokarm przechodzi bezpośrednio do jelita cienkiego, omijając dwunastnicę oraz ~100 cm jelita czczego, co znacząco skraca czas trawienia i wchłaniania. Oznacza to, iż po tym zabiegu jesteśmy bardziej narażeniu na niedobory żywieniowe.
Podczas operacji z żołądka wycina się długi i wąski zbiornik o pojemności ~50 ml, przy pomocy szwów mechanicznych. W okresie rekonwalescencji pełnić będzie funkcję nowego żołądka. Następnie chirurg odmierza ~200 cm jelita cienkiego i łączy je z nowo utworzonym żołądkiem. W efekcie mamy zmniejszone przyjmowanie i wchłanianie pokarmów. Plusem operacji jest pozostawienie wszystkich narządów, co pozwala przywrócenie stanu sprzed operacji, w określonych sytuacjach.
Opaska żołądkowa w przeszłości stanowiła jeden z pierwszych wyborów pacjentów i chirurgów. Polega na owinięciu pierścieniem początkowej części żołądka z wytworzeniem małego zbiornika powyżej. Opaskę można regulować oraz ją zdjąć. Zabieg daje najmniejsze efekty utraty masy ciała, a dodatkowo wymagane są częste wizyty kontrolne u chirurga.
To nieinwazyjna metoda zmniejszania pojemności żołądka. Polega na wprowadzaniu endoskopem do żołądka (na pół roku), pustego balonu, a następnie wypełnieniu balonu solą fizjologiczną. Zabieg nie wymaga pełnego znieczulenia. Pacjent otrzymuje znieczulenie miejscowe i środki uspokajające. Całość procedury trwa około pół godziny. Pierwsze odczucia po zabiegu to nudności, wzdęcia i biegunki, a przede wszystkim uczucie sytości i pełności podczas spożycia mniejszego objętościowo posiłku.
Wiele korzyści płynących z operacji bariatrycznych, przyćmiewa ryzyko powikłań. Do najczęstszych należą: depresja pooperacyjna, niewydolność oddechowa (zapalenie płuc), niewydolność krążenia lub zawał serca, infekcja ran pooperacyjnych, krwawienie z miejsca odcięcia fragmentu żołądka, przepuklina w bliźnie pooperacyjnej, nieszczelność w miejscu zespolenia lub odcięcia, zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych, niedobory witamin i składników odżywczych.
Ryzyko powikłań zależy od kondycji naszego organizmu przed operacją, opieki pooperacyjnej oraz umiejętności chirurga. Decydując się na jakąkolwiek operację, musimy mieć świadomość ryzyka, jak i korzyści płynących z każdej procedury medycznej. Podejmujmy świadomą decyzję, popartą rzetelną wiedzą.
Zapraszam do lektury kolejnego artykułu, gdzie przedstawię plan żywienia po operacji bariatrycznej.
Ciekawostki dietetyczne zamieszczam również w mediach społecznościowych (Facebook: Agnieszka Augustyniak Dietetyk, Instagram: @dietetykagnieszkaaugustyniak)
