Mdłości, wymioty, uczucie przelewania, zgaga, refluks, biegunki, zaparcia. Problemy jelitowe nie jedno mają imię. We wcześniejszych artykułach wspominałam o radzeniu sobie przy problemach jelitowych podczas podróży. Razem ze środkami farmakologicznymi, warto zabierać ze sobą wiedzę o diecie lekkostrawnej, wysokobłonnikowej, płynnej, bez laktozy i odpowiednim nawadnianiu.
Po uciążliwych wymiotach, mdłościach i silnych biegunkach warto zastosować dietę płynną. Nie powinna ona trwać dłużej niż 3 dni. Jeśli do tego czasu dolegliwości nie ustąpią, powinniśmy skierować się do lekarza pierwszego kontaktu lub na SOR. Pamiętaj wówczas o spożyciu 2-3 litrów wody, ze względu na ryzyko odwodnienia na skutek ewakuacji treści pokarmowych z żołądka lub końcowego odcinka przewodu pokarmowego. Dlaczego zwykła dieta nie przynosi korzyści? Ponieważ pokarmy stałe nie przyjmują się, mówiąc najogólniej. Pokarmy stałe nawet najdokładniej przeżute, zbyt szybko przewędrują przez przewód pokarmowy, co uniemożliwi wchłonięcie składników odżywczych. W efekcie męczymy się bardziej, niż musimy. Stosując dietę płynną, opartą o produkty gotowane, miksowane lub przecierane, załagodzimy problemy trawienne, damy sobie czas na regenerację i odżywimy organizm, zamiast tylko zaspokajać głód.
Po wspomnianej 3-dniowej diecie płynnej, wprowadzamy dietę lekkostrawną. Różni się konsystencją produktów, natomiast gotowanie to wspólny mianownik obu diet. Wybieraj produkty o niskiej zawartości tłuszczu, takie jak chude mięso, drób, ryby słodkowodne, chudy twaróg i białka jaja kurzego. Warzywa gotowane, pieczone lub duszone, bez dodatku tłuszczu łącz z produktami zbożowymi o niskiej zawartości błonnika pokarmowego. Sprawdzą się tu drobne kasze (kasza manna, jaglana, perłowa), białe makarony (np. Kuskus), biały ryż i białe pieczywo (pszenne, żytnie). Unikaj pestek, orzechów, nasion i twardych części roślinnych (np. łykowatych łodyg). Wybieraj owoce miękkie, jak banany, brzoskwinie, ale pamiętaj o usuwaniu skórek i pestek. Jedz częściej niż normalnie 5-6 razy dziennie, lecz zmniejsz wielkość porcji. Warto się najadać, ale nie przejadać, aby dodatkowo nie obciążać przewodu pokarmowego.
Przy problemach jelitowych należy „szyć dietę na miarę”. Błonnik nie jest korzystnym składnikiem diety osób z biegunką, czy wymiotami, ale jak najbardziej pożądanym przez osoby zmagające się z zaparciami. Jeśli wyobrazimy sobie medal, na którym z jednej strony, widnieć będzie dieta lekkostrawna, to z drugiej będzie wysokobłonnikowa. Oznacza, to, że ze słownika wyrzucamy „białe”, „oczyszczone” i „gotowane”, na rzecz „ciemne”, „pełnoziarniste” i „surowe”. Najkorzystniejsze są sałatki, pestki, nasiona, orzechy w połączeniu z większym spożyciem wody.
Pamiętaj, że zwiększaniu spożycia błonnika musi towarzyszyć zwiększone spożycie wody, w przeciwnym wypadku problemy z zaparciami tylko się pogłębią.
Produkty zawierające pełnowartościowe białko (mięso, drób, ryby, jaja, twarogi) łączymy z surowymi warzywami i gruboziarnistymi kaszami (gryczana, pęczak), pełnoziarnistym makaronem, brązowym ryżem lub wysokobłonnikowym pieczywem (razowe, pełnoziarniste, gryczane, orkiszowe na zakwasie). Owoce miękkie lub z dużą pestką, zastępujemy owocami o drobnych nasionach (jabłka, śliwki) i jagodami (jagody, maliny, jeżyny, borówki, truskawki). Świetnym pomysłem jest łączenie owoców i nasion z fermentowanymi produktami mlecznymi (jogurt, kefir, maślanka). Wiele osób zgłasza ułatwione wypróżnianie, gdy włączą do swojego porannego rytuału napar z siemienia lnianego. Przy silnych zaparciach wybieraj całe nasiona, zamiast mielonego siemienia.
Podczas biegunek, uczucia przelewania w brzuchu lub męczących gazów, produkty mleczne się nie sprawdzą. Wszystko za sprawą laktozy (cukru mlecznego). Osoby z nietolerancją laktozy cierpią po spożyciu mleka i przetworów mlecznych, ponieważ ich jelita produkują za mało laktazy (enzym rozkładający laktozę). Wówczas można odczuwać bóle brzucha, rozpychanie, wzdęcia, gazy i przyspieszoną perystaltykę jelit (biegunka). Jeśli do tej pory nie wiązałaś/eś tych dolegliwości z pokarmami mlecznymi, zachęcam Cię do tygodnia na diecie bez laktozy. Może Twoje dziecko szybko odwiedza toaletę po śniadaniu składającym się z kakao i kanapki z serem? Obserwuj siebie i swoich domowników.
Zrezygnuj z mleka, jogurtów, maślanek, kefirów, twarogów i serów z laktozą lub całkowicie odstaw te produkty na 7 dni. Po tygodniu wróć do diety z laktozą i oceń, czy praca Twoich jelit była lepsza na diecie bez laktozy, czy nie zmieniła się.
Jeśli to nie kwestia laktozy, warto „kopać głębiej”. Poproś lekarz o skierowanie na badanie w kierunku alergii pokarmowych i wziewnych oraz test oddechowy, aby sprawdzić stan Twojej mikrobioty jelitowej (więcej w kolejnym artykule).
Ciekawostki dietetyczne zamieszczam również w mediach społecznościowych (Facebook: Agnieszka Augustyniak Dietetyk, Instagram: @dietetykagnieszkaaugustyniak)
