Kto nie zna tego uczucia? Myśli galopują, jak stado dzikich koni, wzdłuż kręgosłupa przechodzi dreszcz ekscytacji, a ślina napełniła już jamę ustną. Tak! Zaraz zjem coś słodkiego! Mało, która osoba „najbardziej ze słodyczy lubi golonkę”. Choć zdarzają się i takie osoby. Większość z nas ulega pokusie. Dlaczego tak się dzieje?
Jeśli rozważymy ewolucję kulinarną naszego gatunku, to przede wszystkim rzuca się w oczy ważny fakt: słodycze nie występują w naturze. Natura obdarowała nas produktami słodkimi, takimi jak owoce czy miód oraz produktami tłustymi – nasiona roślin oleistych, awokado. To my, Ludzie, połączyliśmy jedno z drugim i stworzyliśmy uzależniające mózg specyfiki, takie jak czekoladę, lody, ciasta, ciasteczka, wafelki i inne pyszności. Dlaczego ludzki mózg tak silnie reaguje na połączenie tłuszczu z cukrem? Endorfiny!
Hormony, naturalny narkotyk, poprawiacz nastroju, powód zmiany zachowania dzieci i dorosłych, źródło ukojenia. Badania pokazują, że zjedzenie jednego batonika, wywoła taki wyrzut endorfin, jak w mózgu zakochanego człowieka. A jak często, jako dorośli, zakochujemy się na nowo? Czy nie łatwiej upoić się słodkościami? W psychodietetyce utarło się powiedzenie „głód miłości zajadamy czekoladą”. Znając tę zasadę, warto zacząć od przeanalizowania naszej sytuacji emocjonalnej: czy jestem szczęśliwy? Co dla mnie oznacza „szczęście”? W jakich sytuacjach sięgam po słodkie przekąski? Jak dużą porcję muszę zjeść na raz, aby poczuć się szczęśliwym? Na jak długo starcza mi jedna porcja?
Z produktami o dużej zawartości cukrów prostych, problem polega na ich wpływie na poziom glukozy we krwi. Jeśli czujemy się nieciekawie (smutek, rozczarowanie, gniew, samotność, ból), sięgamy po „coś słodkiego”.
To „coś” powoduje uwalnianie się glukozy we krwi, doprowadzając do hiperglikemii. Wówczas odczuwamy przypływ energii, poprawę nastroju i zaczynamy postrzegać świat przez różowe okulary.
Jednak nasze ciało zawsze dąży do stanu równowagi, czyli do homeostazy, a hiperglikemia, oznacza za dużą wartość. Przeciwdziałając temu zjawisku, trzustka produkuje insulinę, która powoduje wychwyt glukozy z krwi i przekazanie jej do komórek ciała. Oznacza to, szybki spadek glukozy (hipoglikemię) i ponowne obniżenie nastroju.
Ten cykl zachowań żywieniowych może się powtarzać i często powtarza się u osób, które nie dbają o swoją higienę emocjonalną. Paradoksalnie po kilku dniach zauważamy przyrost tkanki tłuszczowej, który dodatkowo psuje nam humor. Podsumowując, słodycze to papierek lakmusowy na nasze problemy.
Więcej nt. hiperglikemii przeczytasz tutaj:
Pewnie myślisz „nie mam problemów emocjonalnych, po prostu jestem uzależniona od słodyczy”. Świetnie, w takim razie rzucenie słodyczy będzie dla Ciebie proste. Uzależnienie behawioralne (nawykowe) można zmienić poprzez wprowadzenie nowego nawyku. Nawyku powtarzanego codziennie przez trzy miesiące. 3 miesiące?! Może się wydawać długo, ale czym są 3 miesiące w skali naszych dotychczasowych lat? W zmianie pomoże ustalenie stałych pór posiłków, np. co 3 h. Staraj się wówczas nie podjadać i nie spożywać napojów z cukrem pomiędzy posiłkami. Stałe pory posiłków pomogą Twojemu ciału na regularną produkcję hormonów i enzymów trawiennych (dążenie do homeostazy). Dzięki temu Twoja glikemia będzie się prezentować znacznie bardziej prawidłowo.
Włącz do swojej diety posiłki z owocami i orzechami, pestkami czy nasionami, o ile nie masz problemów trawiennych ani alergii pokarmowych. Wprowadź codzienną aktywność fizyczną, która spowoduje wyrzut endorfin w mózgu, tak jak dzieje się to po spożyciu czekolady. A czy wiesz, że śmiech, masaż, ćwiczenia oddechowe, akupunktura i ostre przyprawy dadzą taki sam efekt? Wybierz sposób, który najbardziej pasuje do Ciebie i Twojego stylu życia.
Moim ulubionym sposobem na poradzenie sobie z pokusą, jest wprowadzenie pewnej gradacji poszukiwania „czegoś słodkiego” (patrz grafika powyżej).
W pierwszej kolejności sięgnij po orzechy, nasiona lub pestki. Wymagają dłuższego przeżuwania, więc wydłużony czas konsumpcji pozwoli na wychwycenie przez mózg sygnału „sytość”. Orzechy i nasiona są bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe, pomocne w łagodzeniu skutków stresu, magnez i potas pozwalają na wyrównaną pracę mięśni, więc pomagają się zrelaksować, a samo chrupanie, wywołuje w mózgu odczucie przyjemności, które świetnie zna każdy, kto kiedykolwiek wziął chipsa do ust.
Jeśli niezbyt słodkie orzechy nie zaspokoją Twojego apetytu, sięgnij po owoce. Staraj się jednak unikać tych o wysokim indeksie glikemicznym (IG), lecz nie oznacza to, że nie należy ich jeść. Błonnik pokarmowy z orzechów/nasion zmniejszy wchłanianie cukru z owoców. Najbardziej polecane są owoce jagodowe, gdyż zawierają mało fruktozy (cukier owocowy), zaś wiele antyoksydantów – substancji zwiększających naszą odporność i regenerację organizmu.
Dla osoby, która zaczyna przygodę z odstawianiem słodyczy, to również może być za mało, wówczas zaopatrz się w gorzką czekoladę. Najlepiej o zawartości kakao przynajmniej 65%. Może się okazać, że brakuje Ci samego rytuału spożywania słodkości.
W moim rodzinnym domu, była to „przedpołudniowa kawa”. Codziennie o 10:30 odwiedzała nas Babcia i razem z moim Tatą zasiadali do kawki, której musiały towarzyszyć słodkości. Jak się domyślasz, oboje mieli nadwagę. Gdybym miała dziś taki rytuał, wówczas przygotowałabym niskowęglowodanowe desery, oparte o warzywa, owoce i kakao lub karob (zamiennik kakao, dla alergików). Świetnie sprawdzą się również keto desery, czyli desery stosowane w diecie ketogenicznej. Charakteryzują się niską zawartością węglowodanów a dużą tłuszczu. Dzięki temu ich indeks glikemiczny (IG) i ładunek glikemiczny (ŁG) mieszczą się poniżej 10 punktów, co jest pożądane przez osoby z insulinoopornością i walczących z kilogramami.
Więcej o insulinooporności dowiesz się z moich kolejnych artykułów.
