Nowalijki – o czym warto wiedzieć?

Nowe i świeże. Wspaniała bomba witaminowa czy azotanowa? Jakie warzywa zaliczamy do nowalijek? Zapraszam do lektury.

Polskie nowalijki

Zaliczymy do nich szczypiorek, sałatę, cebulę dymkę, natkę pietruszki, rzodkiewkę, młodą marchewkę, ogórki, pomidory i rzeżuchę. Na ich widok ślinka cieknie. Generalnie każde z nich jest bogatym źródłem witamin (A, C, kwas foliowy) oraz składników mineralnych (cynk, potas, sól, fosfor, wapń). Będą korzystne w diecie osób z problemami kardiologicznymi i przewlekłymi stanami zapalnymi. Warto jednak zwrócić uwagę, że pierwsze, pojawiające się w marcu/kwietniu, szczególnie z upraw „przemysłowych” mogą zawierać znaczne ilości azotanów. Badania przeprowadzone w jednym z miast województwa mazowieckiego, wykazało najwyższy poziom azotanów w rzodkiewce i niektórych gatunkach sałaty.

Uprawa

Na obecność azotanów wpływa najbardziej sposób uprawy warzyw. Wyróżniamy uprawę gruntową (w ogrodzie), w tunelu foliowym oraz w szklarni. Polecam korzystanie z upraw w doniczkach na parapetach lub balkonach. Szczęśliwym właścicielom tarasów i ogródków, polecam zmontowanie donic na wysokich nóżkach, aby grządki były na wysokości naszych kolan lub bioder. Znacznie usprawnia to pielęgnację, a także wygląda atrakcyjnie. Piękną zieloną ścianę w kuchni stworzymy z doniczek z ziołami, szczypiorkiem, koperkiem i natką pietruszki.

Które nowalijki wybrać?

Szczypiorek

Szczypiorek – źródło witaminy A, C, beta-karotenu (przeciwutleniacze). Olejki eteryczne dające ciekawy smak potrawom, od zwyczajnej kanapki i jajecznicy po trudniejsze dania.

Pietruszka

Pietruszka – cenny składnik diety pacjentów z kamicą nerkową (poprawa działania układu moczowego), z zaburzeniami wątroby i ryzykiem hipercholesterolemii (podwyższony poziom cholesterolu we krwi). Bogate źródło żelaza niehemowego (pochodzenia roślinnego), beta-karotenu, folianów i witaminy C.

Cebula dymka

Cebula dymka- ma działanie antybakteryjne, przeciwnowotworowe (antocyjany, flawonoidy), przeciwskurczowe i przeciwzapalne (saponiny i sapogeniny).

Sałata

Sałata – źródło potasu, cynku, manganu i błonnika, a także kwasu foliowego, beta-karotenu, luteiny i fenoli, które pozytywnie wpływają na zdrowie człowieka. Ma działanie przeciwzapalne, przeciwcukrzycowe i sprzyja obniżeniu poziomu cholesterolu we krwi.

Rzodkiewka

Rzodkiewka – stosowana na niestrawność i zaparcia lub pobudzanie apetytu. Jej liście wspomagają redukcję poziomu cukru we krwi. W medycynie ludowej, okłady z tartej rzodkiewki pomagały na bóle reumatyczne. Ponadto chroni nas przed rozwojem chorób serca i układu krążenia.

Ogórek

Ogórek – nie tylko nas karmi, lecz również wspomaga nawodnienie organizmu. Ma działanie antynowotworowe dzięki licznym fitoskładnikom (flawonoidy).

Marchew

Marchew – pierwsze skojarzenie? Beta-karoten! Piękna skóra i dobry wzrok. Jest źródłem karotenoidów, polifenoli i witamin, dzięki czemu wzmacnia nasza odporność oraz działa jako przeciwutleniacz (aktywność przeciwnowotworowa). Oprócz tego marchew charakteryzują właściwości ochraniające wątrobę, obniżające poziom cholesterolu i zapobiegające chorobom sercowo-naczyniowym.

Jak przygotować nowalijki do jedzenia?

Przed spożyciem, młode warzywa trzeba dokładnie oczyścić. Pomocne będzie moczenie sałaty przez 30 minut, a także dokładne mycie warzyw. Pozwala to pozbyć się około 20% ilości azotanów, które rozpuszczają się w wodzie. Pamiętaj, aby sałaty nie ciąć, tylko rwać. Krojenie powoduje utratę witaminy C.

Rozdrabniaj (krój, szatkuj, siekaj, trzyj na tarce) tuż przed podaniem. Zachowają wtedy najwięcej składników odżywczych, a zawarte witaminy nie ulegną utlenieniu. Przeleżane dania ze świeżych warzyw nie zachęcają wizualnie.

W przypadku ogórków, aby zachować najwięcej składników odżywczych, można pokroić je w plasterki. Następnie zamrozić, aby później móc wykorzystać je do mizerii. Na kilka minut przed jej przygotowaniem ogórki można posolić. Taki zabieg pozwoli nam pozbyć się nadmiaru wody. Warzywa korzeniowe należy obrać ze skórki, ale nie zbyt głęboko, aby nie pozbawić ich witamin, często ukrytych pod skórką.

Ciekawostki dietetyczne zamieszczam również w mediach społecznościowych (Facebook: Agnieszka Augustyniak Dietetyk, Instagram: @dietetykagnieszkaaugustyniak)