Rodzaje operacji bariatrycznych

W poprzednim artykule omówiliśmy, czym jest bariatria: jakie warunki należy spełnić oraz co nas wyklucza z bezpłatnego dostępu do zabiegów? A także jaką dietę zastosować przed operacją bariatryczną. W tej publikacji chciałabym rozszerzyć naszą wiedzę o rodzaje operacji bariatrycznych.

Otyłość-choroba

Zacznijmy jednak od zwrócenia uwagi, na problem otyłości, jako problem zdrowotny. Może on znacznie wpływać na długość naszego życia i skracać go o 8-20 lat, w zależności od stopnia nasilenia. Najczęstszymi powikłaniami otyłości są:

• Insulinooporność, cukrzyca typu II,
• Zaburzenia endokrynologiczne (zespół policystycznych jajników [PCOS], niedoczynność tarczycy, hashimoto),
• Choroby układu krwionośnego (choroba wieńcowa, nadciśnienie tętnicze, żylaki),
• Bezdech senny,
• Kamica pęcherzyka żółciowego,
• Zaburzenia poziomu lipidów (miażdżyca),
• Zmiany zwyrodnieniowe stawów,
• Problemy z płodnością,
• Wady rozwojowe płodu u matki otyłej.

Budowa anatomiczna

Celem lepszego zrozumienia przebiegu i różnic w rodzajach operacji bariatrycznych, należy poznać budowę przewodu pokarmowego. Przewód pokarmowy zaczyna się w jamie ustnej, następnie przechodzi w przełyk, żołądek, jelito cienkie (dwunastnica, czcze i kręte), jelito grube. Pod kątem bariatrii najważniejszy jest żołądek oraz jelito czcze.

Spójrzmy na budowę żołądka. W miejscu przechodzenia przełyku w żołądek pojawia się wpust żołądka. Sąsiaduje z dnem żołądka oraz trzonem (główną częścią). W trzonie żołądka od góry identyfikujemy krzywiznę mniejszą, a od dołu krzywiznę większą. Końcowa część żołądka, łączącą się z dwunastnicą, nazywamy odźwiernikiem. Ten obszar łatwo zaobserwować, ze względu na wyraźne wcięcie kątowe.

Rodzaje operacji

Po przygotowaniu pacjenta do operacji, które obejmuje odpowiednią dietę, rezygnację z palenia wyrobów tytoniowych, po odbyciu konsultacji z chirurgiem, psychologiem/psychiatrą, szczepieniu przeciwko WZW B, zapisaniu się do grupy wsparcia oraz wyrażeniu pisemnej zgody na zabieg; w umówionym terminie dochodzi do wykonania zabiegu. To, co jest fantastyczne, to fakt, że możemy wybrać, jaki rodzaj operacji jest dla nas najlepszy.

Pozwól, że pokrótce opiszę dostępne warianty.

Rękawowa resekcja żołądka

Operacja przebiega w znieczuleniu ogólnym, laparoskopowo i trwa ~90 minut. Usunięte zostaje ~4/5 żołądka, a z worka, jakim się staje, tworzony jest rękaw o pojemności 100-150 ml. W efekcie pojemność żołądka zmniejsza się o ~90%. Zwiększa się tempo przechodzenia treści pokarmowej przez żołądek, bez utraty potencjału wchłaniania składników odżywczych. W wyniku resekcji usuwane jest dno żołądka, a zatem miejsce wydzielania greliny. W rezultacie zmniejsza się łaknienie, poprzez obniżenie poziomu greliny. Po zabiegu należy pozostać w szpitalu przez kilka dni, a powrót do pełnej aktywności trwa kilka tygodni.

Operacja gastric bypass

Operacja polega przecięciu żołądka i podzielenie go na dwie odrębne części (małego zbiornika żołądkowego i części wyłączonej z pasażu). Do części mniejszej (15-20 ml) przyłącza się jelito cienkie, gdzie powstaje pętla pokarmowa. Drugą część żołądka z dwunastnicą i fragmentem jelita czczego łączy się z dalszą częścią jelita cienkiego.

W efekcie wytwarzana jest specjalna pętla, do której spływają sok żołądkowy, żółć i sok trzustkowy. Żołądek zostaje zmniejszony, a pokarm przechodzi bezpośrednio do jelita cienkiego, omijając dwunastnicę oraz ~100 cm jelita czczego, co znacząco skraca czas trawienia i wchłaniania. Oznacza to, iż po tym zabiegu jesteśmy bardziej narażeniu na niedobory żywieniowe.

Operacja mini gastric bypass

Podczas operacji z żołądka wycina się długi i wąski zbiornik o pojemności ~50 ml, przy pomocy szwów mechanicznych. W okresie rekonwalescencji pełnić będzie funkcję nowego żołądka. Następnie chirurg odmierza ~200 cm jelita cienkiego i łączy je z nowo utworzonym żołądkiem. W efekcie mamy zmniejszone przyjmowanie i wchłanianie pokarmów. Plusem operacji jest pozostawienie wszystkich narządów, co pozwala przywrócenie stanu sprzed operacji, w określonych sytuacjach.

Opaska żołądkowa

Opaska żołądkowa w przeszłości stanowiła jeden z pierwszych wyborów pacjentów i chirurgów. Polega na owinięciu pierścieniem początkowej części żołądka z wytworzeniem małego zbiornika powyżej. Opaskę można regulować oraz ją zdjąć. Zabieg daje najmniejsze efekty utraty masy ciała, a dodatkowo wymagane są częste wizyty kontrolne u chirurga.

Balon żołądkowy

To nieinwazyjna metoda zmniejszania pojemności żołądka. Polega na wprowadzaniu endoskopem do żołądka (na pół roku), pustego balonu, a następnie wypełnieniu balonu solą fizjologiczną. Zabieg nie wymaga pełnego znieczulenia. Pacjent otrzymuje znieczulenie miejscowe i środki uspokajające. Całość procedury trwa około pół godziny. Pierwsze odczucia po zabiegu to nudności, wzdęcia i biegunki, a przede wszystkim uczucie sytości i pełności podczas spożycia mniejszego objętościowo posiłku.

Powikłania operacji bariatrycznych

Wiele korzyści płynących z operacji bariatrycznych, przyćmiewa ryzyko powikłań. Do najczęstszych należą: depresja pooperacyjna, niewydolność oddechowa (zapalenie płuc), niewydolność krążenia lub zawał serca, infekcja ran pooperacyjnych, krwawienie z miejsca odcięcia fragmentu żołądka, przepuklina w bliźnie pooperacyjnej, nieszczelność w miejscu zespolenia lub odcięcia, zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych, niedobory witamin i składników odżywczych.

Ryzyko powikłań zależy od kondycji naszego organizmu przed operacją, opieki pooperacyjnej oraz umiejętności chirurga. Decydując się na jakąkolwiek operację, musimy mieć świadomość ryzyka, jak i korzyści płynących z każdej procedury medycznej. Podejmujmy świadomą decyzję, popartą rzetelną wiedzą.

Zapraszam do lektury kolejnego artykułu, gdzie przedstawię plan żywienia po operacji bariatrycznej.

Ciekawostki dietetyczne zamieszczam również w mediach społecznościowych (Facebook: Agnieszka Augustyniak Dietetyk, Instagram: @dietetykagnieszkaaugustyniak)