Kiedy myśli o jedzeniu przejmują kontrolę

Zdrowo jest – zwracać uwagę na to co jemy. Kiedy jednak myśli o jedzeniu przejmują kontrolę nad Twoim życiem, należy się zatrzymać i przyjrzeć sytuacji. Dlaczego jemy? Dlaczego, nie jemy? Dlaczego przed posiłkiem stajemy na wadze? Dlaczego mimo osiągnięcia swojego celu, nadal jesteśmy niezadowoleni ze swojego ciała?

Dlaczego jemy?

Omawialiśmy ten temat w artykule „Głód a jedzenie emocjonalne”. Dla osób, którym myśli o jedzeniu przesłaniają życie codzienne, czasami ważniejsze są pytania dlaczego:

• Nie jemy?
• Boimy się jeść?
• Musimy znać źródło pochodzenia?
• Musimy najpierw wyliczyć zawartość białka?

Jeśli każdy posiłek wywołuje w Tobie negatywne emocje, jak poczucie winy; jeśli czujesz, że musisz stanąć na wadze i skontrolować swoją masę ciała lub odczuwasz fizyczne reakcje swojego ciała po posiłku, powinnaś/powinieneś zgłosić się do specjalisty.

Zaburzenia odżywiania

Przede wszystkim polegają na zmianach w nawykach żywieniowych człowieka i sposobie kontrolowania masy ciała, które działają wyniszczająco na jego organizm. Charakteryzują się nadmiernym lub znaczącym ograniczeniem spożycia pokarmów oraz zaburzeniem w funkcjonowaniu w społeczeństwie (unikanie spotkań społecznych połączonych z konsumpcją). W skrajnych przypadkach mogą doprowadzić do śmierci.

Anoreksja i bulimia

Wydaje się, że najbardziej rozpoznawalne w społeczeństwie są anoreksja i bulimia. Częściej obserwujemy je u nastoletnich dziewcząt i chłopców, lecz mogą pojawić się w wieku dojrzałym u osób, które przeżyły traumę. Jedzenie kompulsywne, bez wymiotów jak w przypadku bulimii oraz syndrom jedzenia nocnego przypisywane są bardziej osobom z wyższą masą ciała.

Ciekawym zaburzeniem jest ortoreksja – psychiczny przymus spożywania tylko zdrowej żywności. Następnie alkoreksja, pregoreksja i bigoreksja.

Zdarza się, że nieprzepracowane traumy ewoluują pośród zaburzeń odżywiania. Wyobraźmy sobie takie sytuacje:

• Mężczyzna traci bliską osobę na skutek jej niewłaściwej diety (cukrzyca, miażdżyca), zaczyna obsesyjnie czytać artykuły o zdrowym odżywianiu, czytać etykiety i wyszukiwać tylko lokalne produkty. Po pewnym czasie dokonuje zakupów tylko w ekosklepach lub u rolników, którzy prowadzą uprawę bez użycia maszyn spalinowych. Potrafią nie zjeść i być dalej głodnym, jeśli w zasięgu ręki znajdują się tylko produkty spoza listy. Mówimy wówczas o ortoreksji. Dochodzi do tego przekonanie, że żeby żyć dłużej, trzeba zadbać o kulturę fizyczną (kulturystykę). W efekcie im więcej ma mięśni, tym czuje się mniej pewny siebie. Obawia się utraty masy mięśniowej, więc mimo problemów ortopedycznych, dokłada kolejne treningi, kolejne odżywki, kolejne zastrzyki… (bigoreksja).
• U dorosłej kobiety może się zacząć w ciąży, gdy przybiera znacznie więcej niż planowała, wówczas zaczyna się niezdrowo odchudzać, co może doprowadzić do pregoreksji. Po ciąży obsesja na punkcie odchudzania potęguje się, doprowadzając do bulimii. Z czasem wymioty trudniej ukryć, wówczas zaczyna stosować leki przeczyszczające, a za każdą spożyta kalorię każe się treningiem do utraty przytomności (anoreksja).
• Osoba w okresie studenckim musiała wybierać „kupię jedzenie lub kupię alkohol na imprezę”. Z czasem wybór zamienia się w nawyk (alkoreksja), który później przeradza się w uzależnienie (alkoholizm). Po latach nałogu udaje się przezwyciężyć demony, lecz brak wieczornego dostarczania bodźca do produkcji serotoniny, skutkuje substytucją w postaci jedzenia (syndrom nocnego jedzenia).

Możesz nie wierzyć, lecz wszystkie wymienione przykłady, zostały zaczerpnięte z życia.

Z praktyki dietetyka

W przypadku każdego zaburzenia odżywiania ważne jest poprawne przeprowadzenie wywiadu klinicznego i żywieniowego. Warto na pierwszej konsultacji poświęcić więcej czasu na rozmowę o nawykach żywieniowych, rutynie żywieniowej, miejscu spożywania posiłków i emocjach towarzyszących jedzeniu. Należy również uzyskać informację o stosowanych lekach i suplementach (np. leki moczopędne, przeczyszczające) oraz dawkach i osobach zalecających stosowanie tych preparatów.

Często pierwsze wrażenie, jakie wywołuje pacjent, dostarcza wielu informacji. Osoby z zaburzeniem odżywiania przejawiają kilka wspólnych cech. Może być to ilość warstw odzieży, sposób mówienia o sobie i o jedzeniu, powtarzanie mitów żywieniowych lub stosowanie nadmiernej aktywności fizycznej.

Dla osób z zaburzeniami odżywiania, jedzenie nie jest problemem, tylko środkiem do uzyskania celu.

Terapia zaczyna się od znalezienia przyczyny naszych zachowań.

Jeśli sam/a obserwujesz u siebie nawyki wskazujące na zaburzenia odżywiania, w pierwszej kolejności udaj się do psychologa/psychiatry, który pomoże Ci znaleźć źródło Twoich problemów. Wizyta u dietetyka powinna być kolejnym krokiem. Wówczas należy skonfrontować swoje przekonania z wiedzą faktyczną i przyjąć edukację żywieniową, która pomoże Ci w powrocie do zdrowia.

Ciekawostki dietetyczne zamieszczam również w mediach społecznościowych (Facebook: Agnieszka Augustyniak Dietetyk, Instagram: @dietetykagnieszkaaugustyniak)