Nutri Score czyli uproszczony system etykietowania żywności
Opakowania produktów spożywczych, to encyklopedia wiedzy o produkcie. Obecnie pojawił się nowy ważny punkt, który warto poznać. „Nutri-Score” (5-Colour Nutrition Label, 5-CNL) to intuicyjny system oceny żywności, który ma ułatwić nam dbanie o swoje zdrowie. Czy to najdokładniejsza informacja ze wszystkich podanych na opakowaniu? Czy rzeczywiście ułatwi nam komponowanie diety prozdrowotnej? Zapraszam do wspólnej dyskusji.
Model francuski
Nutri-Score został opracowany przez francuskich badaczy z zespołu ds. Badań nad Epidemiologią Żywienia (L’Equipe de Recherche en Epidémiologie Nutritionnelle – EREN) i wprowadzony w 2017 roku. Stopniowo rozszerzano go na inne kraje Unii Europejskiej. Obecnie możemy zaobserwować go na produktach spożywczych w naszych sklepach. System Nutrie-Scor wywołuje wątpliwości i kontrowersje wśród środowisk antymonopolowych. Istnieje już wiele różnych oznaczeń, które ułatwiają nam rozpoznanie żywności prozdrowotnej, toteż znaleźć można obecnie aplikacje oparte o Nutri-Score w sklepach Google i Apple (np. ScanFood, Zdrowe zakupy).
Na czym polega Nutri-Score?
Naukowcy stworzyli algorytm, który ma nam pomóc w ocenie ogólnej wartości żywieniowej produktów spożywczych. Dla ułatwienia odbioru oznaczeniom literowym A-E towarzyszą oznaczenia kolorystyczne – od ciemnozielonego do czerwonego. „Zielonemu A” przyporządkowano produktom o najwyższej wartości prozdrowotnej, które powinniśmy spożywać najczęściej lub w większej ilości od pozostałych. „Czerwonemu E” przypisano produkty najmniej pożądane w diecie osoby dbającej o swoje zdrowie.
Jak to działa?
Algorytm bierze pod uwagę zawartość produktów korzystnych i niekorzystnych przypadających na 100 gram lub 100 mililitrów produktu. Po stronie zielonej (pozytywnej) umieszczono białko, błonnik pokarmowy, owoce/warzywa/orzechy/rośliny strączkowe i oleje (rzepakowy, z orzechów włoskich, oliwa z oliwek). Po stronie czerwonej (niekorzystnej) pojawiły się: wysoka zawartość kalorii, kwasy tłuszczowe nasycone (NKT), cukry i sól.
I wszystko byłoby pięknie, gdyby nie brak uwzględnienia bardzo ważnych substancji, które w żywności świeżej mogą się pojawić, ani chemii, która w wysoko przetworzonej pojawi się na pewno. Algorytm nie uwzględnia zawartości witamin, substancji aktywnych biologicznie (np. przeciwutleniaczy), niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), typu błonnika pokarmowego (rozpuszczalny/nierozpuszczalny) i najważniejsze (!!!) zawartości dodatków do żywności, tj. konserwanty, sztuczne barwniki, spulchniacze i pozostałych 23 grup dopuszczalnych (niekoniecznie korzystnych dla człowieka) substancji dodatkowych.
Jak wyliczany jest Nutri-Score?
Wartość od A do E wyliczana jest w 3 etapach:
- Wartość żywieniowa produktu spożywczego w postaci punktów (N).
- Punktacja w skali Raynera (P).
- Uzyskane punkty klasyfikowane są na 5 grup (Nutri-Score).
Nutri-Score = N – P
N – składniki produktów wpływające negatywnie na Nutri-Score
P- składniki produktów wpływające pozytywnie na Nutri-Score
Produkt może otrzymać punktację od -15 do +40 i jak w Remiku, którego nauczyłam się w dzieciństwie, kto ma wyższy wynik punktacji, ten przegrywa. Oznacza to, że aby produkt otrzymał oznakowanie „A”, jego wartość punktowa musi być jak najbliższa wartości -15, natomiast wartość bliższa +40 oznacza klasyfikację do „E”.
Co tu nie działa?
System nie obejmuje produktów bardzo zdrowych, na których nie zobaczysz etykiety. Coś Ci przychodzi do głowy? Oczywiście świeże warzywa i owoce kupowane na wagę! Polscy specjaliści z zakresu żywienia i dietetyki wyrażają obawy o możliwość wprowadzania nas w błąd. Patrząc na półki sklepowe, tylko poprzez Nutri-Score możemy uznać, że bezpieczniej jest skorzystać z wysoko przetworzonego produktu (np. płatków śniadaniowych), ponieważ widzimy na skali „A”, zamiast skomponować posiłek ze świeżych warzyw i owoców, gdyż nie mam pewności, czy są one wysokiej jakości. Eksperci nie dają nam również gwarancji, że tworząc menu jedynie w oparciu o skalę Nutri-Score, dostarczymy sobie wszystkich niezbędnych substancji odżywczych, dopuszczając do niedoborów żywieniowych lub nadmiernego spożycia dodatków do żywności.
Szczytne idee
Pięciopunktowa skala Nutri-Score ma nam pomóc w zakupach, abyśmy uchronili się przed chorobami dietozależnymi (otyłość, choroby układu krążenia, cukrzyca, nowotwory). Może również zachęcać producentów żywności do tworzenia zdrowszych receptur. Popieram każdą formę edukacji żywieniowej i promowania żywności prozdrowotnej, aczkolwiek czekam nadal na system, który uwzględniałby wszystkie aspekty. Na chwilę obecną proszę jednak o rozwagę i proponuję nadal zaglądać do składu produktu oraz do tabeli wartości odżywczych. Dlaczego? Ze względu na bogatszą informację w tych elementach etykiety. Skład produktu powie nam, co siedzi w środku.
Pamiętaj! Im dłuższy skład produktu, tym gorzej dla Ciebie.
Krótki skład oznacza zazwyczaj wyższą jakość produktu. W składzie przeczytamy o chemii dodanej do produktu, Nutri-Score nam o tym nie powie. Tabela wartości odżywczej pokaże, czy produkt jest bogaty w białko, cukry lub tłuszcze. Ile produkt niesie z sobą soli, błonnika i minerałów lub witamin. W tej tabeli odczytasz również ile przypada na 100g, 1 opakowanie lub 1 sztukę. Ułatwia to dobranie wielkości porcji. A jak może pamiętasz jedno z moich ulubionych haseł to „dawka czyni truciznę”.
Ciekawostki dietetyczne zamieszczam również w mediach społecznościowych (Facebook: Agnieszka Augustyniak Dietetyk, Instagram: @dietetykagnieszkaaugustyniak)
