Mikrobiota jelitowa

Jeśli czasem czujesz się samotny, pomyśl o milionach mikroorganizmów, które zasiedlają Twoje ciało. Mikroorganizmy bytują na powierzchni naszej skóry oraz wewnątrz nas. Mikroorganizmy zasiedlające przewód pokarmowy nazywamy mikrobiotą jelitową. Zaliczamy do nich bakterie, archeony i grzyby. Jak w całym świecie ożywionym, tak i wśród mikroorganizmów, wyróżnić można takie, których obecność nam sprzyja, szkodzi lub jest dla nas neutralna.

Mikrobiota ochronna

Odporność jelit budowana jest przez Bacteroides, Bifidobacterium i Lactobacillus. Szczególnie ważne są Lactobacillus, które hamują rozwój i namnażanie bakterii patogennych (chorobotwórczych). Najbardziej znane szczepy znajdziemy w fermentowanych napojach mlecznych (jogurty) oraz kiszonkach.

Mikrobiota immunostymulująca

Obecne w nadmiernej ilości patogenne mikroorganizmy, powodują zatrucia pokarmowe. Małe ilości występują w przewodzie pokarmowym każdego z nas, a obecność niepatogennych szczepów (Eschierichia coli, Enterococcus faecalis) pobudza układ odpornościowy do ciągłego zbrojenia się. Dlatego „brudne dziecko, to szczęśliwe dziecko”, poprzez kontakt z brudem (bakteriami), poszerza katalog komórek odpornościowych. Wiem, że czasem to boli mamy, ale warto pozwolić dziecku na zabawę w piasku.

Mikrobiota proteolityczna

Cały zastęp bakterii zajmuje się trawieniem białek, są to między innymi: Clostridium, E. coli biovare, Pseudomonas, Klebsiella, Enterobacter, Citrobacter. W wyniku ich działalności powstają aminy biogenne, metan oraz amoniak. Obecność tych związków „odpadowych” może działać hepatotoksycznie (uszkadzanie wątroby). Nadmierna ilość bakterii proteolitycznych powoduje występowanie dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, takich jak wzdęcia, biegunki, gazy, odbijanie.

Mikrobiota odżywiająca nabłonek jelitowy

Odkryte na przestrzeni ostatnich 20 lat Faecalibacterium prausnitzii i Akkermansja muciniphila dostarczają do nabłonka jelitowego SCFA, czyli krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe. W efekcie wspomagają prawidłowe funkcjonowanie błon śluzowych jelit i sprzyjają zachowaniu integralności ściany jelita. Pojawiły się już w aptekach preparaty zawierające kwas masłowy (SCFA). Polecany jest dla osób z IBS (zespół jelita drażliwego), przy zaburzeniach funkcjonowania jelit o charakterze czynnościowym (np. zaparcia, biegunki) oraz przy zaburzeniach mikrobioty jelitowej w wyniku antybiotykoterapii, infekcji, nadmiernej higienizacji, wysoko przetworzonej diety…

Dysbioza jelitowa

Do prawidłowego funkcjonowania naszych jelit oraz całego organizmu, wymagana jest równowaga pomiędzy mikroorganizmami rozkładającymi cukry (sacharolityczne) i białka (proteolityczne). Wówczas pH światła jelita wynosi poniżej 6,4. W efekcie następuje prawidłowe usuwanie amoniaku, w postaci jonu amonowego wraz z kałem i moczem. Stan takiej równowago nazywamy eubiozą. Przeciwieństwem jest dysbioza jelitowa, w której nadmierna ilość bakterii proteolitycznej wpływa na podwyższenie wartości pH (>6,4). Nie dochodzi co przekształcenia amoniaku do jonu amonowego. Obecność amoniaku napędza powstawanie gazów (wzdęcia). Musi on trafić do wątroby, aby przejść detoksykację, co stanowi zagrożenie hepatotoksyczne.

Największym zagrożeniem dla wątroby jest dysbioza jelitowa połączona z dietą wysokobiałkową. Pamiętaj, aby zawsze spożywać duże porcje zielonych warzyw, gdy decydujesz się na dietę bogatą w mięso, drób, ryby, jaja oraz produkty mleczne.

Niepokoją Cię długotrwałe lub nawracające problemy gastryczne?

Udaj się do gastroenterologa i poproś o skierowanie na badania w kierunku oceny ilościowej i jakościowej mikrobioty jelitowej (kosztowne, specjalistyczne badania) lub wodorowy test oddechowy (WTO).

Zapraszam do lektury kolejnego artykułu, w którym opowiem o IBS i zaburzeniach jelitowych wynikających z poszczególnych patogenów.

Ciekawostki dietetyczne zamieszczam również w mediach społecznościowych (Facebook: Agnieszka Augustyniak Dietetyk, Instagram: @dietetykagnieszkaaugustyniak)