Konsekwencje hipoglikemii mogą być bardzo poważne. Jak się przed nimi bronić? Co robić, a czego unikać? Czym jest hipoglikemia reaktywna? Zapraszam do lektury.
Hipoglikemia (niedocukrzenie) to stan organizmu, w którym stężenie glukozy we krwi znajduje się poniżej poziomu fizjologicznego (poniżej 70 mg/dl). Głównymi przyczynami hipoglikemii są najczęściej niedostosowane dawki leków doustnych bądź insuliny, w stosunku do spożytych produktów, będących źródłem węglowodanów i zaplanowanej aktywności fizycznej.
O tych trzech elementach musi pamiętać każda osoba z cukrzycą. Jeśli w Twojej rodzinie jest osoba starsza, która leczy się na cukrzycę, przypominaj jej o zasadach wyliczania dawek insuliny*. Niech prowadzi dziennik żywienia, aktywności fizycznej i poziomów glikemii (poziomu cukru we krwi na czczo i 1-2 godziny po posiłku). Prowadzenie dziennika pozwoli Wam oraz lekarzowi na ocenę funkcjonowania organizmu chorego, właściwe dobranie dawek leków, a także wskaże słabe punkty wymagające ponowienia edukacji.
*Dokładny sposób wyliczania dawki insuliny, zostanie przedstawiony w kolejnym artykule.
Dla niewprawnego oka, pierwsze objawy hipoglikemii mogą być niedostrzegalne. To między innymi ziewanie, bladość skóry i nerwowość. Bardziej zauważalne będą dla nas: nadmierna potliwość, wilczy głód oraz zaburzenia równowagi. Problemy z utrzymaniem równowagi wskazują na bardzo znaczny spadek glukozy we krwi, po którym może nastąpić utrata przytomności. Dlaczego?
Ponieważ mózg w ten sposób próbuje się ratować, przed całkowitym brakiem paliwa. Stan ten nazywamy śpiączką cukrzycową i może prowadzić nawet do śmierci. W medycynie wyróżnia się cztery przyczyny śpiączek cukrzycowych, lecz hipoglikemiczna, czyli wynikająca z drastycznego spadku cukru we krwi występuje najczęściej. Szczególnie niebezpieczna jest dla kobiet w ciąży, osób nadużywających alkohol (czysty alkohol zbija poziom cukru we krwi), a także dla pacjentów z niedoczynnością kory nadnerczy i tarczycy oraz dla osób w wieku podeszłym.
Pacjent z cukrzycą powinien być wyczulony na sygnały płynące z jego organizmu, ponieważ pobudzenie emocjonalne (gniew, agresja), uczucie osłabienia, drżenie rąk i kołatanie serca, to pierwsze symptomy hipoglikemii. Przy poziomach poniżej 45 mg/dl pojawiają się trudności ze skupieniem uwagi, zaburzenia mowy, zaburzenia widzenia, a ostatecznie utrata przytomności i drgawki. Sprawa jest jednak bardzo indywidualna, ponieważ miałam okazję prowadzić logiczną rozmowę z ciężarną, której poziom glukozy wynosił 40 mg/dl. Do śpiączki hipoglikemicznej dochodzi najczęściej przy poziomie glikemii około 20 mg/dl.
W sytuacjach, gdy szybko rozpoznajemy objawy hipoglikemii, powinniśmy przyjąć źródło prostego cukru, np. kostkę cukru, osłodzoną lekką herbatę lub pół szklanki słodkiego soku. Odpowiada to zawartości 10-20 gram. glukozy.
Zobacz przepisy na zdrowe koktajle: https://pyszniegotuj.pl/
Efekt podniesienia poziomu glukozy we krwi powinien pojawić się w ciągu około 15 minut. Nie jest to jednak koniec naszego działania. Kolejnym krokiem będzie spożycie posiłku zawierającego węglowodany złożone. Może składać się z pieczywa pełnoziarnistego z okładem białkowym (ser, wędlina, twarożek) lub mała porcja makaronu czy ryżu z warzywami i mięsem. Zależy- gdzie jesteśmy i co znajduje się w naszym zasięgu. Każdy diabetyk otrzymuje przykazanie, aby na wycieczkę czy do pracy fizycznej, zabierać ze sobą cukier/słodki napój i kanapę. W rezultacie jest przygotowany na wypadek hipoglikemii.
Pamiętaj!
Śpiączka cukrzycowa wymaga niezwłocznej interwencji medycznej.
Wezwij pogotowie ratunkowe, nie podawaj choremu cukru!
Prawdopodobnie największym błędem żywieniowym przy hipoglikemii będą tłuste słodycze jak: czekolada i wyroby czekoladowe. Dla wielu osób słodycze kupne są tożsame ze źródłem cukru prostego. Nic bardziej mylnego.
Tłuszcz zawarty w słodyczach spowalnia wchłanianie glukozy do krwi, w efekcie stan naszej hipoglikemii może się pogłębić.
Jak wspomniałam wcześniej, hipoglikemia często dotyczy osób spożywających alkohole czyste (np. wódka). Pamiętajmy, że napój z alkoholem również nam nie pomoże.
Bardzo ciekawym problemem z gospodarką węglowodanową jest hipoglikemia reaktywna, czyli spadek poziomu glukozy we krwi po 3-5 godzinach od spożycia posiłku. Objawy są typowe dla hipoglikemii (niepokój, drżenie rąk, wzmożona potliwość, kołatanie serca…), ale co ważne może występować u osób, które jeszcze nie mają zdiagnozowanej cukrzycy. Jeśli Twoje wyniki badań glukozy na czczo przekraczają 99 mg/dl, ale nie osiągają 120 mg/dl (stan przedcukrzycowy), a zauważasz u siebie objawy niedocukrzenia, to może hipoglikemia reaktywna dotyczy właśnie Ciebie. Przeanalizuj swój typowy dzień. Czy spożywasz posiłki nieregularnie? Czy stosujesz siedzący tryb życia? Czy Twoja dieta jest uboga w warzywa i owoce, a bogata w cukry proste?
Zapraszam Cię do lektury kolejnych artykułów, w których przedstawię ryzyko insulinooporności i sposoby jej leczenia, zalecenia żywieniowe dla osób z cukrzycą i stanem przedcukrzycowy oraz przykładowe posiłki i jadłospisy.
Ciekawostki dietetyczne zamieszczam również w mediach społecznościowych (Facebook: Agnieszka Augustyniak Dietetyk, Instagram: @dietetykagnieszkaaugustyniak).
