Konsekwencje hipoglikemii mogą być bardzo poważne. Jak się przed nimi bronić? Co robić, a czego unikać? Czym jest hipoglikemia reaktywna? Zapraszam do lektury.

Czym jest hipoglikemia?

Hipoglikemia (niedocukrzenie) to stan organizmu, w którym stężenie glukozy we krwi znajduje się poniżej poziomu fizjologicznego (poniżej 70 mg/dl). Głównymi przyczynami hipoglikemii są najczęściej niedostosowane dawki leków doustnych bądź insuliny, w stosunku do spożytych produktów, będących źródłem węglowodanów i zaplanowanej aktywności fizycznej.

O tych trzech elementach musi pamiętać każda osoba z cukrzycą. Jeśli w Twojej rodzinie jest osoba starsza, która leczy się na cukrzycę, przypominaj jej o zasadach wyliczania dawek insuliny*. Niech prowadzi dziennik żywienia, aktywności fizycznej i poziomów glikemii (poziomu cukru we krwi na czczo i 1-2 godziny po posiłku). Prowadzenie dziennika pozwoli Wam oraz lekarzowi na ocenę funkcjonowania organizmu chorego, właściwe dobranie dawek leków, a także wskaże słabe punkty wymagające ponowienia edukacji.

*Dokładny sposób wyliczania dawki insuliny, zostanie przedstawiony w kolejnym artykule.

Objawy hipoglikemii

Dla niewprawnego oka, pierwsze objawy hipoglikemii mogą być niedostrzegalne. To między innymi ziewanie, bladość skóry i nerwowość. Bardziej zauważalne będą dla nas: nadmierna potliwość, wilczy głód oraz zaburzenia równowagi. Problemy z utrzymaniem równowagi wskazują na bardzo znaczny spadek glukozy we krwi, po którym może nastąpić utrata przytomności. Dlaczego?

Ponieważ mózg w ten sposób próbuje się ratować, przed całkowitym brakiem paliwa. Stan ten nazywamy śpiączką cukrzycową i może prowadzić nawet do śmierci. W medycynie wyróżnia się cztery przyczyny śpiączek cukrzycowych, lecz hipoglikemiczna, czyli wynikająca z drastycznego spadku cukru we krwi występuje najczęściej. Szczególnie niebezpieczna jest dla kobiet w ciąży, osób nadużywających alkohol (czysty alkohol zbija poziom cukru we krwi), a także dla pacjentów z niedoczynnością kory nadnerczy i tarczycy oraz dla osób w wieku podeszłym.

Co powinno zwrócić Twoją uwagę?

Pacjent z cukrzycą powinien być wyczulony na sygnały płynące z jego organizmu, ponieważ pobudzenie emocjonalne (gniew, agresja), uczucie osłabienia, drżenie rąk i kołatanie serca, to pierwsze symptomy hipoglikemii. Przy poziomach poniżej 45 mg/dl pojawiają się trudności ze skupieniem uwagi, zaburzenia mowy, zaburzenia widzenia, a ostatecznie utrata przytomności i drgawki. Sprawa jest jednak bardzo indywidualna, ponieważ miałam okazję prowadzić logiczną rozmowę z ciężarną, której poziom glukozy wynosił 40 mg/dl. Do śpiączki hipoglikemicznej dochodzi najczęściej przy poziomie glikemii około 20 mg/dl.

Co zrobić, gdy masz objawy hipoglikemii?

W sytuacjach, gdy szybko rozpoznajemy objawy hipoglikemii, powinniśmy przyjąć źródło prostego cukru, np. kostkę cukru, osłodzoną lekką herbatę lub pół szklanki słodkiego soku. Odpowiada to zawartości 10-20 gram. glukozy.

Zobacz przepisy na zdrowe koktajle: https://pyszniegotuj.pl/

Efekt podniesienia poziomu glukozy we krwi powinien pojawić się w ciągu około 15 minut. Nie jest to jednak koniec naszego działania. Kolejnym krokiem będzie spożycie posiłku zawierającego węglowodany złożone. Może składać się z pieczywa pełnoziarnistego z okładem białkowym (ser, wędlina, twarożek) lub mała porcja makaronu czy ryżu z warzywami i mięsem. Zależy- gdzie jesteśmy i co znajduje się w naszym zasięgu. Każdy diabetyk otrzymuje przykazanie, aby na wycieczkę czy do pracy fizycznej, zabierać ze sobą cukier/słodki napój i kanapę. W rezultacie jest przygotowany na wypadek hipoglikemii.

Pamiętaj!

Śpiączka cukrzycowa wymaga niezwłocznej interwencji medycznej.

Wezwij pogotowie ratunkowe, nie podawaj choremu cukru!

Czego nie spożywać przy hipoglikemii?

Prawdopodobnie największym błędem żywieniowym przy hipoglikemii będą tłuste słodycze jak: czekolada i wyroby czekoladowe. Dla wielu osób słodycze kupne są tożsame ze źródłem cukru prostego. Nic bardziej mylnego.

Tłuszcz zawarty w słodyczach spowalnia wchłanianie glukozy do krwi, w efekcie stan naszej hipoglikemii może się pogłębić.

Jak wspomniałam wcześniej, hipoglikemia często dotyczy osób spożywających alkohole czyste (np. wódka). Pamiętajmy, że napój z alkoholem również nam nie pomoże.

Hipoglikemia reaktywna

Bardzo ciekawym problemem z gospodarką węglowodanową jest hipoglikemia reaktywna, czyli spadek poziomu glukozy we krwi po 3-5 godzinach od spożycia posiłku. Objawy są typowe dla hipoglikemii (niepokój, drżenie rąk, wzmożona potliwość, kołatanie serca…), ale co ważne może występować u osób, które jeszcze nie mają zdiagnozowanej cukrzycy. Jeśli Twoje wyniki badań glukozy na czczo przekraczają 99 mg/dl, ale nie osiągają 120 mg/dl (stan przedcukrzycowy), a zauważasz u siebie objawy niedocukrzenia, to może hipoglikemia reaktywna dotyczy właśnie Ciebie. Przeanalizuj swój typowy dzień. Czy spożywasz posiłki nieregularnie? Czy stosujesz siedzący tryb życia? Czy Twoja dieta jest uboga w warzywa i owoce, a bogata w cukry proste?

Zapraszam Cię do lektury kolejnych artykułów, w których przedstawię ryzyko insulinooporności i sposoby jej leczenia, zalecenia żywieniowe dla osób z cukrzycą i stanem przedcukrzycowy oraz przykładowe posiłki i jadłospisy.

Ciekawostki dietetyczne zamieszczam również w mediach społecznościowych (Facebook: Agnieszka Augustyniak Dietetyk, Instagram: @dietetykagnieszkaaugustyniak).