Dieta bez glutenu

Pod wspólną nazwą gluten kryją się poszczególne składowe białka zawartego w zbożach (pszenica, żyto, jęczmień i owies). U poszczególnych osób może powodować dolegliwości gastryczne, a nawet problemy z rozwojem i wzrostem. Pomocna będzie dieta bezglutenowa.

Kto powinien stosować dietę bez glutenu?

Dieta bez glutenu może być stosowana w wielu przypadkach klinicznych. Będzie ona podstawowym zaleceniem dla osób z celiakią. Celiakia (choroba trzewna) jest chorobą genetyczną o charakterze autoimmunologicznym (tzn. spowodowaną przez niewłaściwą reakcję odpornościową organizmu przeciw własnym tkankom) związaną z nietolerancją glutenu.

U chorych na celiakię gluten powoduje zanik kosmków jelitowych (wypustek śluzówki jelit odpowiedzialnych za przyswajanie substancji odżywczych z pożywienia), co prowadzi do zaburzeń wchłaniania, niedożywienia i niedoborów składników odżywczych w organizmie.

Co ciekawe u niektórych osób niemiejących genetycznych uwarunkowań choroby, również mogą występować problemy trawienne po spożyciu produktów zawierających gluten. Gluten może również nasilać problemy takie jak wzdęcia, biegunki i bóle brzucha, u osób z chorobami zapalnymi jelit (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna). Wersję diety bezglutenowej również stosujemy u osób z alergiami pokarmowymi.

Kilka ważnych zasad w diecie bezglutenowej:

• Dieta bezglutenowa powinna być dietą racjonalną oraz lekkostrawną,
• Zalecane jest spożywanie około 5 niewielkich objętościowo posiłków dziennie, w miarę możliwości w regularnych odstępach czasu oraz o stałych porach,
• Dieta powinna być zbilansowana zgodnie z wiekiem, stanem zdrowia oraz stopniem aktywności fizycznej;
• Białko w diecie powinno być pełnowartościowe (mięso, drób, ryby, jaja)
• W diecie powinno ograniczać się zawartość tłuszczu (zwłaszcza pochodzenia zwierzęcego – smalec, masło, tłuste mięso, podroby, pasztety itp.);
• Dieta powinna być bogata w witaminy A, C, D, kwas foliowy (warzywa i owoce) oraz składniki mineralne (przede wszystkim wapń i żelazo – mięso i przetwory mleczne),
• Powinno się również zwrócić uwagę na dostarczenie składników, które rzadko występują w diecie bezglutenowej (witaminy z grupy B, magnez, selen oraz mangan, a także błonnik pokarmowy);
• W przypadku zaostrzenia choroby oraz pojawienia się biegunek, należy wyeliminować z diety na ok. 3 tygodnie nie tylko gluten, ale także mleko i jego produkty,
• W przypadku zaostrzenia choroby z żywienia wyklucza się ciężkostrawne warzywa i owoce;
• W początkowym etapie choroby zaleca się stosowanie preparatów mineralnych i witaminowych, w celu wyrównania niedoborów – po konsultacji z lekarzem.

Gdzie znajdziemy gluten?

Obecność glutenu w artykułach spożywczych powinna być sygnalizowana na opakowaniu produktu. Czasem na produktach pochodzących spoza Unii Europejskiej obecność glutenu nie jest bezpośrednio wymieniana. Należy zatem zachować ostrożność, dokładnie czytać etykiety i nie wybierać produktów zawierających:

• Skrobię zbożową, modyfikowaną skrobię zbożową;
• Zboże lub pszenicę;
• Mąkę pszenną;
• Skrobię pochodzenia pszennego, żytniego, jęczmiennego i owsianego;
• Aminokwasy roślinne (bez dodatkowych objaśnień na opakowaniu);
• Pszenicę orkiszową (jedna z najstarszych odmian orkiszu),
• Produkty żelujące (bez dodatkowych objaśnień na opakowaniu);
• Kamut (jedna z najstarszych odmian orkiszu),

• Słód/ wyciąg ze słodu;
• Substancje skrobiowe (bez dodatkowych objaśnień na opakowaniu);

• Macę (mąkę pszenną);
• Polipeptydy lub białko roślinne;
• Pszenżyto (bez dodatkowych objaśnień na opakowaniu);
• Mąkę grubo mieloną;
• Spoiwo proteinowe (bez dodatkowych objaśnień na opakowaniu);
• Dodatki chemiczne od E1404 do E1451 (wszystkie produkty skrobiowe wykorzystywane jako dodatki do żywności: stabilizatory, galaretujące, elementy powlekające).

Należy zachować ostrożność, kupując produkty sprzedawane luzem, ponieważ nie posiadają one właściwych oznaczeń i mogą zawierać gluten.

Ciekawostki dietetyczne zamieszczam również w mediach społecznościowych (Facebook: Agnieszka Augustyniak Dietetyk, Instagram: @dietetykagnieszkaaugustyniak)