Dieta ketogeniczna – dla kogo?

W ostatnich latach obserwuję „szał” na dietę ketogeniczną. Charakteryzuje się wysokim spożyciem tłuszczy i minimalnym spożyciem węglowodanów. Większość pacjentów interesuje się nią jako sposobem na redukcję masy ciała. A czy wiesz, że są takie choroby, w których dieta ketogeniczna to jedyny sposób leczenia?

Dlaczego chudniemy na keto?

Pewnie już wiesz, że głównym źródłem energii dla ciała ludzkiego jest glukoza (cukier). Dalej w kolejności ciało może pobierać energię z białek, poprzez katabolizm mięśni. Ma to miejsce w początkowym etapie głodówki oraz kiedy nie jemy pierwszego śniadania, do czego zawsze zachęcam. Ostatecznym, najbardziej chronionym przez ciało, źródłem energii jest tłuszcz, zmagazynowany w tkance tłuszczowej. Taka nasza „lokata na życie”.

Co to wszystko oznacza? Oznacza, że musimy ciało „przegłodzić” pod względem dostawy cukru, aby doprowadzić do wejścia w ketozę i przestawić ciało z metabolizmu cukrowego na tłuszczowy. W tym stanie ciało, zamiast wykorzystywać glukozę jako paliwo do życia, przestawia się na przetwarzanie ciał ketonowych (tłuszczy). W efekcie im więcej mamy w ciele tkanki tłuszczowej, tym chętniej ciało korzysta z zapasów. Towarzyszy nam uczucie sytości, spożywamy mniej posiłków dziennie (sprawdza się tu okno żywieniowe), spalamy własny tłuszcz i chudniemy.

Czy ketoza jest niebezpieczna?

Wyróżnia się 3 podstawowe typy ketozy:

• Odżywcza – u osób na diecie ketogenicznej, bez chorób towarzyszących;
• Kliniczna – pomagająca w leczeniu padaczki lekoopornej i nowotworów układu nerwowego;
• Powysiłkowa – pojawia się po długotrwałym wysiłku fizycznym (po ~1h).

Jak widzisz, ciała ketonowe są wytwarzane przez ciało w naturalnych sytuacjach. Od poziomu ciał ketonowych zależy czy ketoza będzie dla nas bezpieczna czy też nie. Kwasica ketonowa – to stan identyfikowany najczęściej u pacjentów z cukrzycą typu I, których ciało nie może wykorzystać glukozy ze względu na niedostateczną produkcję insuliny. Jest to stan niebezpieczny dla zdrowia i życia. W dawnych czasach był odpowiedzialny za zgony dzieci, lecz po 1921 roku (wyizolowanie insuliny) medycyna wie jak pomóc.

Stężenia ketonów we krwi

Będąc na diecie ketogenicznej, zależy nam na osiągnięciu poziomu ketozy odżywczej. Celem określenia, w którym punkcie ketozy się znajdujemy, należy wykonać badane stężenia ketonów we krwi. Poniżej przedstawiam wartości stężenia ketonów we krwi i stan metaboliczny organizmu:

• <0,2 – poza ketozą
• 0,2 – 0,5 – łagodna ketoza
• 0,5 – 3 – odżywcza ketoza
• 2,5 – 3,5 – powysiłkowa ketoza
• 3,0 – 6,0 – głodowa ketoza (kilkudniowy post)
• 25+ – kwasica ketonowa

Dieta keto – dla kogo tak, dla kogo nie?

Dieta bogatotłuszczowa i ubogowęglowodanowa (keto) polecana jest przede wszystkim dla pacjentów z padaczką. Co ciekawe daje podobne efekty terapeutyczne co leki przeciwpadaczkowe najnowszej generacji. Spożycie cukrów prostych przez osoby z epilepsją jest niebezpieczne. Było to pierwszym wyzwaniem w moim życiu zawodowym. Bardzo stresujące doświadczenie, gdyż pacjentką była 4-letnia dziewczynka. Dziś co 3 pacjent pyta mnie o zdanie, czy dieta ketogeniczna będzie dla niego odpowiednia, czy też nie.

Kto nie powinien stosować keto?

Nie jest polecane dla osób z chorobami wątroby (szczególnie stłuszczenie wątroby), miażdżycą i chorobami serca, chorobami nerek (kamica nerkowa), po udarze.

Jak w przypadku każdej diety jednostronnej (zawartość tłuszczy w diecie ketogenicznej może osiągnąć do 80%), najbardziej polecana jest dla osób chcących zredukować masę ciała, które na nic nie chorują. Niemniej jednak, w trakcie stosowania diety ketogenicznej, należy wykonywać regularne badania (lipidogram, morfologia, poziom glukozy i ciał ketonowych oraz badanie moczu- pH). Należy konsultować wyniki z lekarzem i pozostawać w kontakcie z dietetykiem, aby dokonywał korekty proporcji tłuszczu, węglowodanów i białek w oparciu o wyniki badań.

Badania pokazują, że dieta ketogeniczna przynosi korzystne rezultaty w leczeniu niektórych chorób mitochondrialnych oraz nowotworów mózgu.

Zapraszam do lektury kolejnego artykułu, w którym omówimy sposób realizacji diety ketogenicznej.

Ciekawostki dietetyczne zamieszczam również w mediach społecznościowych (Facebook: Agnieszka Augustyniak Dietetyk, Instagram: @dietetykagnieszkaaugustyniak)